Yarasalar, bitkilerin tozlaşmasını sağlayıp hastalık taşıyan böcekleri yiyerek ve tohumları yayarak ormanların yeniden oluşmasına yardım ediyor. Bu sayede Dünya için çok faydalı bir hayvan olduklarını söylemek mümkün. Ancak koronavirüslerin doğal taşıyıcıları konumundalar. Ayrıca Yapılan araştırmalara göre farklı yarasa gruplarının kendilerine özgü koronavirüs suşları taşıdığı ifade ediliyor. Koronavirüsler ve yarasalar milyonlarca yıldır birlikte evrimleşerek günümüze ulaştıkları ortaya çıktı.
Hint Okyanusu’nun Batı kıyılarında ve Afrika’nın diğer yakın bölgelerinde yaşayan 36 yarasa türündeki farklı koronavirüs türlerini karşılaştırdı. Bilim insanlarının yaptığı araştırmanın temel amacı, Covid-19’a neden olan yeni koronavirüsün de aralarında yer aldığı bu çok çeşitli virüs ailesini daha iyi anlayabilmekti.
ABD’deki Field Doğa Tarihi Müzesi’nin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, yeni araştırmanın yazarlarından Steve Goodman şunları ifade etti:
“Yarasalar ve koronavirüsler arasında derin bir evrimsel geçmiş bulunduğunu keşfettik. Koronavirüslerin nasıl evrimleştiğine ilişkin daha iyi bir kavrayış geliştirmek gelecekte halk sağlığı programları oluşturmada bize yardım edebilir.”
Hakemli bilim dergisi Scientific Reports’da yayımlanan çalışma, Madagaskar açıklarında bulunan, Fransa’ya bağlı Réunion Adası’ndaki bir laboratuvarda genetik analizler yaparak Doğu Afrika kıyılarındaki bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkışını inceleyen Réunion Üniversitesi’nden araştırmacıların öncülüğünde gerçekleşti.
Yapılan araştırmada yer alan koronavirüsler Covid-19’a sebep olan virüsler değildi. Ancak bu virüs ailesiyle ilgili daha fazla bilgi elde etmek, yaşantımızı derinden etkileyen virüsün de daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.
Araştırmacılar, farklı koronavirüs soylarının, üzerinde yaşadıkları hayvanlarla olan genetik ilişkisine odaklanarak çalışmalarını yürüttü. Afrika’nın doğusundaki adalarda ve anakaradaki Mozambik kıyılarında yaşayan 36 farklı türe ait binden fazla yarasadan sürüntü ve kan örneği elde edildi.
Réunion Üniversitesi’nden ekolog Camille Lebarbenchon, “Bu, enfekte yarasaların çok kaba bir tahmini. Yarasalardaki bu virüslerin yayılımının mevsimsel değişiklik gösterdiğine dair artan sayıda kanıt var. Bunlar, sayının yılın farklı zamanlarına göre kayda değer oranda değiştiğini gösteriyor” dedi. Numune alınan yarasalardan yüzde 8’inin koronavirüs taşıyıcısı olduğu ortaya çıktı.
Virüslerin genetik analizini yapan araştırmacılar, izole edilen koronavirüsleri, yunus, alpaka ve insan gibi diğer canlı türlerindeki koronavirüslerle karşılaştırarak devasa bir koronavirüs soy ağacı oluşturdu. Bu ağaç, farklı türlerdeki koronavirüslerin birbiriyle ne kadar ilişkili olduğunu gösteriyordu.
Yarasa türlerindeki farklı cinslerden her birinin kendi suşlarına sahip olduğunu keşfettiklerini söyleyen Goodman, “Dahası, farklı yarasa gruplarının evrimsel geçmişi temel alındığında, yarasalar (cins ve aile düzeyinde) ve ilişkili koronavirüsler arasında net bir ortak varoluş gördük” diye cümlesini sonlandırdı.
Farklı yarasa türleri arasında koronavirüs geçişlerinin nadiren gerçekleştiğini belirten araştırmacılar, hangi etkenlerin bu nadir geçişlere sebep olduğunu araştırmak gerektiğini düşünüyor.
PIMIT Laboratuvarı’nın yöneticisi ve makalenin ortak yazarlarından mikrobiyal ekolog Patrick Mavingui, şunları dile getirdi:
“Hint Okyanusu’nda dolaşan koronavirüs suşlarını hedefleyen serolojik yöntemler geliştirmek, halihazırda insan topluluklarına münferit geçişlerin olup olmadığını ve konaklarıyla etkileşimlerinin bir tehlike doğurup doğurmayacağını göstermeye yardımcı olabilir.”
Yarasaların ekosistemde pek çok rolü olduğunu söyleyen Goodman, yarasalar koronavirüsleri taşıyabilse de halk sağlığı adına bu uçan memelilere zarar verilmemesi veya müdahale edilmemesi gerektiğini belirtti. Özellikle insanlara da hastalık taşıyan pek çok böceği yediklerini söyleyen Goodman, “Tüm olası zararlarına kıyasla bizim için yaptıkları iyi şeyler daha ağır basıyor” dedi.
